Mariken Heitman, Wormmaan – Uitgeverij Atlas Contact
Mariken Heitman (c) Bart Grietens
In Wormmaan neemt Mariken Heitman ons negenduizend jaar mee terug in de geschiedenis van de mensheid om ons te vertellen over het begin van de landbouw. Parallel daaraan onderzoekt de auteur wat onmiskenbaar een van de grote thema’s van onze tijd is: de eigen identiteit in het algemeen en de genderidentiteit in het bijzonder. Hoofdpersoon Elke torst altijd de vrouw die ze nooit werd met zich mee en steekt schitterende innerlijke tirades af tegen beugelbeha’s, lesbische wandelschoenen en ondergoed met Lolita-strikjes.
Heitman hangt de twee verhaallijnen op aan het cultiveren van, niets minder en niets meer dan, een erwt. Dankzij dit simpele plantje, met zijn vlinderachtige blaadjes en bloemen als feestelijk paarse vaantjes, geeft Heitman onze voorouders een stem én becommentarieert ze onze omgang met het ecologisch systeem. Een originelere en meer gedurfde insteek is in de Nederlandse literatuur niet makkelijk te vinden.
De opbouw en thematiek van Wormmaan getuigen van een groot intellect, literair meesterschap en de moed om niet te kiezen voor een conventionele vertelling. Als lezer word je niet behaagd maar uitgedaagd om de hersenen te laten kraken: de roman is filosofisch, zonder nodeloos zwaarwichtig te zijn. Heitman hanteert bovendien de taal met dezelfde souplesse en precisie als de samoerai zijn zwaard.
In een tijd waarin het hokjesdenken welig tiert, toont Wormmaan dat de beste antwoorden op het identiteitsvraagstuk zijn zoals onze identiteit zelf: meerlagig. De maatschappelijke conventies en verwachtingen bieden niet het antwoord op vragen als: wie ben ik, waar behoor ik, wie wil ik zijn en waartoe wil ik behoren? Dat inzicht maakt Wormmaantegelijk een buitengewoon actueel en tijdloos boek.
Lees hier het juryrapport van de shortlist van de Libris Literatuur Prijs 2022
Luister hier naar de podcast van Wormmaan
Bekijk hier de 18 audiotrailers #DeZin. Deze trailers laten in 90 seconden horen wat een boek teweegbrengt en worden samen met lesmateriaal geplaatst op het kanaal van Beeld & Geluid op het platform LessonUp.
