‘Een totaalboek wil ik schrijven, waarin de voort tikkende tijd zich niet lineair voltrekt, maar in stille cirkels en sierlijke spiralen, het heden en verleden zich vervlechten tot een zich almaar verwijdende twee-eenheid, een boek waarin verwachtingen niet afsterven in vergeefse herinneringen, maar uit herinneringen nieuwe verwachtingen worden opgewekt, een boek waaruit een aangehouden grondtoon opklinkt, als van een aangestreken bassnaar, een syntonie van somberheid en schoonheid, die in een harmonieuze versmelting zijn voleinding vindt, als een geluidloos maar veelkleurig vuurwerk van herinneringen.’
Dat zegt Victor van Gigch, het hoofdpersonage in De verering van Quirina T., en tevens het alter ego van de schrijver, L.H.Wiener. Hiermee wordt artistiek hoog ingezet, maar de belofte wordt nagenoeg waargemaakt.
De loopbaan van Victor van Gigch als leraar Engels aan het Lourens Coster Gymnasium te Haarlem loopt op zijn einde. Ondanks zijn gecompliceerde houding jegens vrouwen raakt hij in de ban van een zeventienjarige leerlinge, Quirina T. Deze fascinatie sleurt hem in een draaikolk van gedachten en herinneringen, een zoektocht naar wat was en hoe het was. Het levert een pelgrimstocht op naar de tijd en het dorp van zijn jeugd. Victor gaat, op wraak belust, op bezoek bij Catharina van Nyenbeek, een inmiddels hoogbejaarde vrouw die hem vijfenveertig jaar eerder eveneens wist te betoveren. Catharina van Nyenbeek was de flamboyante moeder van een van Victors jeugdvrienden en zij was een even onbereikbare passie als Quirina T. Anders dan Victor verwacht had, zorgt zijn bezoek voor nieuw inzicht en voor groeiend verlangen naar Quirina T. Bovendien doet het hem onvermoede facetten in het leven van zijn vader en zijn broer ontdekken.
De verering van Quirina T. is het zoveelste grimmige doordenkboek van een auteur wiens naam al te lang geheimtip in literaire subculturen is gebleven. De roman vormt een schakel in een groots en doortimmerd oeuvre. Tegelijkertijd staat het boek, zoals al Wieners boeken, perfect op zich.
De verering van Quirina T. is een boek dat vanwege de vaak radicale en provocerende gedachtespinsels van het hoofdpersonage de lezer onverbiddelijk aan het denken zet. De vertelling wordt gelardeerd met scherpzinnige bespiegelingen over schrijverschap, nooit stervende vaders, waarheid die geen waarheid is, wraaklust die met wetten botst, en al wat mensen willen maar niet kunnen. Dit is zo’n boek waarin talloze passages worden aangestreept en waaruit eclatante citaten worden gelicht. Niet alleen vanwege de eigenzinnige inhoud, maar zeker ook door Wieners gracieuze en precieze zinnen die een hoogstaand en genietbaar woordspel vormen.
Toch is dit woordspel geen spelletje. De verering van Quirina T. is een roman die met schrijversnoodzaak geschreven werd. Het is een dwingend zoeken naar catharsis in een worsteling met misogynie, misantropie en dwangmatige onhebbelijkheden. De lezer begrijpt; tegelijk wordt ergernis onontkoombaar zijn deel. Maar er is die magistrale schrijfstijl die hem laat lezen tot het laatste woord.
‘Soms spat het verleden als een fragmentatiebom in mijn brein uiteen.’ Ook dat zegt Victor van Gigch. Ook dat zal de lezer ondervinden.
Amsterdam, 26 maart 2007
De jury
Cox Habbema, voorzitter
Hans Bouman
Alle Lansu
Wilbert Smulders
Erik Vlaminck
