Grand Hotel Europa is een indrukwekkende roman die de lezer meesleept, prikkelt, irriteert, amuseert en ten slotte overdonderd achterlaat. De roman in een rijke, weelderige stijl bespeelt vele registers en is altijd overvloedig, de vele verhaallijnen worden schijnbaar moeiteloos afgewikkeld. Centraal staat het verhaal van de liefde tussen Ilja en Clio die in Genua opbloeit en in Venetië ten onder gaat, een liefdesgeschiedenis waardoorheen een Dan Brown-achtige zoektocht naar het laatste schilderij van Caravaggio is gevlochten. Dan is er het verblijf in het Grand Hotel Europa, een hotel dat met zijn onnavolgbare indeling en kleurrijke bewoners de herinnering oproept aan beroemde hotels uit de wereldliteratuur. En er zijn nog de plannen van Nederlandse programmamakers voor een documentaire met de schrijver over massatoerisme.
Deze verhaallijnen en tal van essayistische uiteenzettingen geven de thema’s vorm, waarvan de dreigende ondergang van Europa door het toenemende massatoerisme het centrale is. Dat wordt nog eens onderstreept door het einde van de roman: de sluiting van Grand Hotel Europa en de begrafenis van de gelijknamige stichteres van het hotel: ‘Zo werd de oude dame Europa begraven.’ Toerisme wordt beschreven als een zoektocht naar authentieke ervaringen die ertoe leidt dat het authentieke juist verloren gaat. Echt en nep, ook bij de ik-figuur die Ilja Leonard Pfeiffer heet en met veel ironie en plezier is uitvergroot, is een leidend thema in deze roman. In het bezoek aan een tentoonstelling van Damien Hirst geeft de schrijver zijn geloofsbelijdenis af: ‘Zo moet ik schrijven […] Groots moet het zijn, en overdadig, een overweldigende orgie van fantasie met de technische perfectie van de commercieelste kitsch. Ik moet verbluffen.’ Met Grand Hotel Europa heeft Ilja Leonard Pfeijffer volbracht wat zijn alter ego zich voorneemt: ‘met de beste middelen en materialen uit het verleden een gedenkteken op te richten voor het nu’.
