Met Terug naar Walden heeft Walter van den Broeck een wervelende roman geschreven met een hoog verhaaltempo en een grote schare kleurrijke personages, van Amerikaanse en Kempense origine, wier afzonderlijke levens door de listige manipulatie van de auteur samenkomen in een tableau vivant van formaat.
De hoofdpersoon, Ruler Marsh, al tien jaar lang de rijkste man van de wereld, verneemt van zijn dokter dat hij een zeldzame aandoening heeft die hem heel vlug zal slopen. Dan neemt hij de beslissing die hij al een leven lang heeft voorbereid: wraak nemen op het systeem van graaizucht van beursgoeroes en bankspecialisten dat in de jaren dertig de grote depressie heeft veroorzaakt. Die heeft zijn vader en moeder na het faillissement van hun bouwbedrijf, destijds het grootste in Texas, tot zelfmoord gebracht en hem uit het riante ouderlijke huis verdreven.
Ruler Marsh is de kleinzoon van Wouter Vermeersch die in 1885 uit het Kempische dorp Wallem naar de States emigreerde en daar zijn naam veranderde in Waldo Marsh. In 1939 ontmoette Ruler een Hollandse immigrant die, in het begin van de vorige eeuw, in Wilmington in de Van Eeden Colony had verbleven. Uit zijn verhaal blijkt dat niet alleen een wereld voortgestuwd door het ongebreidelde winstprincipe gedoemd is ten onder te gaan, maar ook een samenleving geënt op het Walden-ideaal.
Toch is Terug naar Walden geen cynische of dystopische roman. Ruler Marsh geeft uit wraakzucht het startsein voor een wereldwijde crisis, maar besluit ook alle macht uit handen te geven en zich voortaan te laten leiden door het toeval, in de overtuiging dat hij een geroepene is en door iemand naar zijn bestemming gebracht zal worden. Walter van den Broeck is een uitstekend regisseur van het toeval dat Ruler Marsh van New York via het Hilton in Brussel en de Antwerpse hoerenbuurt naar het hotel ‘Het Paradijs’ in Wallem brengt, waar hij zijn Kempische voorvaderlijke roots ontdekt. Door zijn omgang met de filosofiestudente Kaat, die als Kitty haar studies bekostigt als prostituee, komt hij tot het inzicht dat hij zich heeft vergist door zijn leven uitsluitend in te stellen op wraakneming; hij heeft zijn levensdrift compleet onderdrukt. Ook Mr. Missing, het personage waarvoor Steve Fossett model gestaan heeft, en Hanne, de vrouw die bij een parachutesprong neergestort is, hebben een innerlijke stem gehoord die hen aanzette om op zoek te gaan naar een nieuwe dimensie in hun leven, een doelwit, een eindbestemming, het Zijn zelf.
Terug naar Walden is een serieuze schelmenroman, vol verrassende wendingen. De bewoners van Wallem worden geportretteerd met de onnavolgbare stijl die de auteur eerder magistraal aanwendde in zijn roman Brief aan Boudewijn.
In Terug naar Walden is Walter van den Broeck erin geslaagd de recente actualiteit – beurskrachs, 9/11, de raadselachtige verdwijning van Steve Fossett, de folterpraktijken in Guantanamo, de parachutemoord – samen te weven tot een fictioneel patchwork dat leest als een thriller, een odyssee en een familiegeschiedenis, en een crisisroman waarvan Hoop het slotwoord is.
Amsterdam, 22 maart 2010
De jury
Hans Wijers, voorzitter
Joris Gerits
Joke Hermsen
Susan Smit
Aleid Truijens
