Wij zeiden het al bij de bekendmaking van de nominaties van de Libris Litteratuur prijs: 2004 was, om het in wijn termen te zeggen, een rijk oogstjaar. Wij genoten van veel variëteit, originaliteit, kwaliteit en ook van een aantal verrassingen. De jury heeft veel plezier gehad in haar werk, en is ervan overtuigd dat ook het publiek zal genieten als het onze keuze van de zes genomineerde boeken volgt. Helaas kunnen wij van deze zes boeken slechts één als winnaar aanwijzen. Welke dat zal worden hoort U binnen enkele minuten. Eerst presenteer ik u de kandidaten.
De chaos en morele verwildering van het recente fin de siècle vormen het onderwerp van Marja Brouwers’ gedurfde literaire onderneming Casino. De schrijfster mengt in deze roman een cultuurkritische beschouwing met een satirische en psychologische vertelling op een manier die in de Nederlandse literatuur niet eerder is vertoond. Het resultaat is een boek dat bijt, amuseert én verontrust.
Willem Jan Otten maakt in zijn fascinerende roman Specht en zoon de wording van een kunstwerk fysiek voelbaar door zijn verhaal te vertellen vanuit het ongewone perspectief van een schildersdoek. Het schijnbaar onmogelijke maakt hij waar: met grote souplesse en brille schreef hij een roman die de glans, de diepte en het mysterie heeft van een scheppingsverhaal. Met Specht en zoon verrijkt Willem Jan Otten de lezer met iets wat hij nog niet kende en waarover hij voorlopig ook niet uitgedacht zal zijn.
In De laatste dichters vereeuwigt Christine Otten leven en werk van vier zwarte Amerikaanse muzikanten. Door haar hoogst originele aanpak gaan fictie, poëzie en documentatie een onverwacht zinderend en sterk ritmisch verband aan. Zij schreef een roman die gaaf en geheimzinnig is als een muziekstuk, en die na lezing nog lang blijft naklinken.
Zonder enige terughouding of ironie, heel precies en analyserend, schrijft Stephan Enter over een geliefd literair thema: de teloorgang van een grote liefde. Zijn roman Lichtjaren, waarin met obsessieve kracht wordt geprobeerd vat te krijgen op het verleden, treft de lezer in het hart én in het hoofd. Melancholie en verlangen krijgen in deze klassieke liefdesroman onvergetelijk gestalte.
Gedreven door een grote vertellust voert Rob van der Linden ons aan de hand van een zwervende ziel door de verschrikkingen van het verleden en de mogelijkheden van de toekomst. Het logboek van Brandaan trekt zich niets aan van de wetten van ruimte en tijd. Rob van der Linden laat zijn Brandaan opduiken waar fantasie en compassie hem voeren, en schreef daarmee een meesterlijke vertelling.
Het onverwachte antwoord van Patricia de Martelaere, ten slotte, is een meerstemmig boek, waarin verschillende vrouwen persoonlijke getuigenis doen van hun verlangen naar één en dezelfde afwezige man. De schrijfster trekt alle taalregisters open om die ‘ander’ vruchteloos maar gepassioneerd te achterhalen. In de strijd tussen het verlangen naar overgave en het verzet daartegen wordt de lezer onherroepelijk meegezogen.
De jury had het niet makkelijk, maar heeft unaniem gekozen voor de stoutmoedige ambitie om een verhaal te vertellen vanuit een ongewoon perspectief in een mengeling van thriller en religie, van dubbelzinnigheid en subtiliteit. In het verhaal verbrandt De Schepper een cheque van 50.000 euro; we raden de schepper van dit boek aan ánders om te gaan met déze cheque. U vermoedt het al: de winnaar van de Libris Literatuur Prijs 2005 is Willem Jan Otten voor Specht en Zoon.
Amsterdam, 2 mei 2005
De jury
Martijn Sanders, voorzitter
Jan-Hendrik Bakker
Dirk de Geest
Marja Pruis
Dick Schram
