Christiaan Weijts heeft met Euforie de misschien wel meest ambitieuze en gewaagde roman van het jaar geschreven. Het is een boek dat, zo organisch als het in elkaar steekt, toch op verschillende manieren gelezen kan worden: als een roman over een huwelijkscrisis, als een fragmentarisch essay over de architectuur en politieke belangen daarbij, als een kleurrijke schets over hoe jongeren leefden in de jaren negentig. Maar vooral als een roman over het Nederland van vandaag, een land van gesjoemel met aanbestedingen, draaiende politici, een haperende economie, hijgerige journalistiek, idolate bewondering voor tv-persoonlijkheden en, ja, ook van dreigende terreur.
Die dreiging wordt in het boek al meteen werkelijkheid: in het centrum van Den Haag is een aanslag is gepleegd waarbij veertig doden zijn gevallen. Architect Johannes Vermeer (mogelijk een verre nazaat van de Delftse meester) raakt bij de reddingswerkzaamheden betrokken en meent in een van de slachtoffers een oude geliefde te herkennen. Hij besluit zijn rol bij de reddingswerkzaamheden te verzwijgen – al zal hij in het vervolg van het boek zich vergeefs gaan afvragen waarom hij dat deed. Zijn werk als architect en zijn persoonlijke leven raken nadrukkelijk met elkaar verweven als zijn bureau meedingt naar de opdracht om een gebouw te maken dat mede als monument voor de slachtoffers van de aanslag moet dienen. Als tijdens de procedure blijkt dat hij op de rampplek aanwezig was, storten de media zich op hem.
Het verhaal is doorspekt met een groot aantal beschouwingen over architectuur en overpeinzingen over de staat van het land, die soms het karakter van een column hebben. Het is Weijts’ grote verdienste dat hij van zijn hoofdpersoon toch een zeer geloofwaardig, eigenzinnig, zelfs ietwat narrig karakter weet te maken. Hij doet dat met name door het vernuftig gebruik van cursiveringen die Vermeers binnenwereld weergeven en die zorgen voor de nodige verandering van toon en sfeer in dit verder uiterst serieuze boek.
Euforie is ambitieus en gewaagd, en daarom makkelijker tot falen gedoemd dan een boek met een lichtvoetiger thematiek en opzet. Christiaan Weijts is er echter op meer dan voortreffelijke wijze in geslaagd op alle genoemde niveaus een rijk en veelzijdig boek te schrijven.
Lees het volledige juryrapport.
Casa Luna portretteert de 6 genomineerden voor de Libris Literatuurprijs 2013. Christiaan Weijts is met zijn boek ‘Euforie’ ook één van de gelukkigen.
