Oek de Jongs Pier en oceaan is een prachtige coming of age roman waarin geen wereldschokkende gebeurtenissen plaatsvinden. Hoofdpersoon is Abel Roorda, een Friese jongen die naar Zeeland verhuist, daar zijn pubertijd doormaakt, de seksualiteit ontdekt en als het ware ontgroend wordt. De hele samenleving ontgroent, lijkt het, want het stugge en stijve jaren ‘50 en ‘60 klimaat verandert in deze roman naar een meer vrijgevochten wereld, die we bezien door de ogen van Abel en zijn omgeving. Het is veel meer dan louter een nostalgisch boek, het snijdt universele thema’s aan, en zal niemand onberoerd laten.
Oek de Jongs stijl is suggestief, gevoelig, met aandacht voor eigenaardigheden in de menselijke psyche, voor de natuur. Hij weet het kleinburgerlijke gereformeerde milieu te typeren door te laten zien hoe Dina, die opgroeit in Amsterdam, boete moet doen voor de ouderlingen vanwege een voorhuwelijkse zwangerschap. Zo wordt Abel geboren.
Zijn vader ontpopt zich in het boek als de joviale rector van de plaatselijke school, zo een waar je als zoon alleen maar last van hebt. We zien alledaagse personages, maar door de ogen van Abel worden zij door kleine details verbijzonderd, in zintuiglijk proza dat zijn weerga niet kent. De moeder die zo maar ineens kan gaan huilen, Irma Wisse – ‘het meisje met het zware onderstel’ – maar ook de hoofdpersoon zelf, die meestal sensitief maar vaak ook opvallend kleintjes en soms zelfs gemeen is – ook tegenover wie hem dierbaar zijn. Het water speelt een rol zoals in andere boeken van Oek de Jong: ‘Alleen het basalt sprak nog tot hem, het keiharde basalt, de rij verweerde houten palen ertussen, het rijzen en dalen van de zee, het deinen van de wieren […]’.
Het boek eindigt ook bij het water, aan de kust van de oceaan waar Abel in een kerk toevallig een ritueel van boetedoening meemaakt, een niet toevallig slot van een boek waarin het draait om (onder heel veel meer) schuldgevoelens. Het is indrukwekkend hoe Oek de Jong 800 pagina’s lang de aandacht van de lezer gevangen weet te houden met een verhaal waarin niets wereldschokkends gebeurt. Dat kenmerkt een groot schrijver.
Lees het volledige juryrapport.
Casa Luna Portretteert de 6 genomineerden voor de Libris Literatuurprijs 2013. Oek de Jong is met zijn boek ‘Pier en Oceaan’ ook één van de gelukkigen.
